اختلال روان پريشي كوتاه مدت يا سايكوزگذرا يكي از انواع اختلالات طيف اسكيزوفرنيا است. در اين اختلال بيمار علائم روانپريشي نظير توهم و هذيان را در طي مدت 1 روز تا 1 ماه تجربه مي‌كند. در واقع اين اختلال به حملات سايكوتيك كوتاه مدتي گفته مي‌شود كه افراد پس از تجربه آن مجددا به سطح عملكرد قبلي خود برمي‌گردند. اين اختلال با علائم مختلفي ممكن است خود را نشان دهد، گاه اطرافيان آن را به اشتباه گرفته و استرس‌هاي زندگي را عامل اصلي اين آشفتگي مي‌دانند. عدم توجه به درمان موجب بدتر شدن و تكرار سريع‌تر دوره‌هاي بيماري مي‌شود.

اختلال روان پريشي كوتاه مدت

اختلال روانپريشي كوتاه مدت همانطور كه از اسم آن مشخص است با نوسانات هيجاني و شديد چند روزه همراه است. احتمالا علائم مثبت به صورت ناگهاني ظاهر و بعد از گذشت مدت زمان كوتاهي از بين خواهند رفت. معمولا اين حملات دوره اي شديد هستند و مي‌تواند براي سلامت فرد و اطرافيان او تهديد كننده باشد.

بي ثباتي خلق در آنها مشهود بوده و در فاصله بين دو دوره روانپريشي نيز حال روحي ثابتي ندارند. اين اختلال معمولا در اوايل بزرگسالي ظاهر شده و شيوع آن ميان افرادي كه سابقه ابتلا به بيماري هاي روان را داشته اند؛ بيشتر است. همچنين تاثير ژنتيك و محيط را نمي‌توان ناديده گرفت.

علائم و نشانه هاي اختلال روان پريشي كوتاه مدت

اختلال روان پريشي كوتاه مدت يا سايكوزگذرا يكي از انواع اختلالات طيف اسكيزوفرنيا است. تفاوت سايكوزگذرا با اسكيزوفرني در اين است كه مبتلايان به اين اختلال علائم روان پريشي را در طي يك دوره كوتاه مدت تجربه مي‌كنند و پس از سپري شدن آن مجددا عملكرد قبلي خود را به دست مي‌آورند. طبق تعريف آخرين ويراست راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات روان پزشكي سايكوزگذرا حداقل 1 روز و حداكثر 1 ماه طول مي‌كشد و در طي اين مدت علائم زير بروز مي‌يابند:

• هذيان ( باورهاي غلطي كه در برابر هرگونه استدلال مقاوم هستند) 
• توهم ( مثلا ديدن يا شنيدن چيزهايي كه وجود خارجي ندارند)
• رفتار آشفته بارز يا كاتاتونيك
• گفتار آشفته (مثل بي ربط گويي يا حاشيه روي افراطي). در مورد گفتار آشفته تشخيص بايد با توجه به عوامل زباني آن فرهنگ صورت گيرد.

علل و عوامل خطرساز بروز اختلال روان پريشي كوتاه مدت

متخصصان در تعيين علل و عوامل خطرساز اختلال روان پريشي كوتاه مدت بيش از هرچيز بر عوامل مزاجي يا همان شخصيتي تاكيد مي‌كنند. آن ها بر اين باورند كه اختلالات و صفات شخصيتي موجود از قبل نظير اختلال شخصيت مرزي، اختلال شخصيت اسكيزوتايپي و برخورداري از ويژگي‌هايي نظير كژتنظيمي ادراكي و هيجان پذيري منفي احتمال بروز اختلال روان پريشي گذرا را در افراد افزايش مي‌دهند.

اگر اين ويژگي‌ها در تعامل با عوامل محيطي خطرساز نظير استرس‌هاي شديد قرار بگيرند، ريسك دچار شدن به اختلال سايكوزگذرا بيش از پيش افزايش مي‌يابد. 

علائم اين اختلال را نمي‌توان به افسردگي عمده، اختلال دوقطبي، اسكيزوفرني و يا كاتاتونيا نسبت داد. از طرف ديگر علت آن تاثير مستقيم يك ماده يا دلايل فيزيولوژيك نيست. تشخيص اين بيماري از اختلال دو قطبي بسيار سخت خواهد بود؛ چرا كه رفتار افراد به صورت دوره اي فرق مي‌كند. اما تشخيص آن با كمك متخصص امكانپذير است. 

مشكلاتي كه در طي روان پريشي گذرا بروز مي يابند

در طي يك دوره سايكوزگذرا بيماران اغلب دست خوش آشوب هيجاني و سردرگمي گسترده‌اي مي‌شوند. همچنين در اين بازه زماني تغييرات سريع از يك حالت عاطفي به يك حالت ديگر بسيار شايع است. گرچه همانطور كه از نام اختلال پيداست دوره بيماري كوتاه است، اما در همين بازه زماني كم نيز گاهي افت عملكردي شديد اتفاق مي‌افتد.

از همين رو در بسياري از موارد نظارت براي اطمينان از برآورده شدن نيازهاي بهداشتي و تغذيه‌اي و محافظت از بيمار ضرورت مي‌يابد. نكته قابل توجه اينجاست كه احتمال خودكشي به خصوص در دوره حاد بيماري بيشتر از حد معمول است و در نتيجه ممكن است براي مراقبت بيشتر نياز به بستري وجود داشته باشد.

بيماري هاي همزمان با اختلال روان پريشي كوتاه مدت

طبيعي است كه همزمان با اختلال روان پريشي كوتاه مدت، بيماري هاي جسماني و رواني ديگري نيز بروز كنند. به همين دليل تشخيص افتراقي آنها بسيار مهم است و روش درماني آنها متفاوت خواهد بود. اين موضوع ضرورت كمك گرفتن از روانشناس و روانپزشك را به خوبي نشان مي‌دهد.

اين بيماري ها روي هم تاثير گذاشته و مي‌توانند شرايط را پيچيده تر كنند. برخي از اين اختلالات شامل اختلال شخصيت مرزي، شخصيت خودشيفته، شخصيت مرزي، شخصيت پارانوئيد، شخصيت اسكيزوتايپي و دليريوم، خواهد بود. حتي عوارضي كه مصرف مواد مخدر و اعتياد هم براي افراد ايجاد مي‌كنند نيز باعث بروز نشانه هايي مشابه با اختلال روانپريشي گذرا، مي‌شود.

نحوه بروز و سير اختلال روان پريشي كوتاه مدت

اختلال سايكوزگذرا ممكن است در نوجواني و اوايل بزرگسالي بيشتر بروز يابد. با اين حال احتمال دچار شدن به آن در تمامي سنين وجود دارد. به طور كل ميانگين ابتلا به اختلال روان پريشي كوتاه مدت اواسط دهه چهارم عمر است. همچنين زماني اين اختلال مطرح است كه علائم سايكوزگذرا بايد حداكثر ظرف مدت 1 ماه برطرف شده و فرد به سطح قبلي عملكرد خود بازگردد.

شيوع اختلال روان پريشي كوتاه مدت

طبق آخرين تغييرات كتابچه تشخيصي آماري اختلالات روان، 9 درصد از كساني كه براي اولين بار نشانه هاي سايكوز را تجربه مي‌كنند؛ به اختلال روانپريشي كوتاه مدت مبتلا هستند. در كشورهاي جهان سوم در مقايسه با كشورهاي پيشرفته و صنعتي نشانه هاي اختلالات گروه A و C كه نشانه هاي اختلال روانپريشي كوتاه مدت را دارند؛ شايع تر است از گروه B هستند. و حتي مدت زمان آنها نيز طولاني تر خواهد بود.

اين اختلال در زنان دو برابر مردان رخ خواهد داد. برخي از محققين، شيوع آن را ميان افرادي كه در طبقه اجتماعي-اقتصادي پايين تري زندگي مي‌كنند و يا در فجايع اجتماعي بيشتري حضور داشتند؛ بالاتر مي‌دانند. اما به طور كلي نمي‌توان علت دقيقي براي آن در نظر گرفت.

درمان اختلال روان پريشي كوتاه مدت

 براي درمان اختلال روان پريشي كوتاه مدت بيش از هرچيز دريافت داروهاي آنتي سايكوتيك ضرورت دارد. بيمار بايد براي كنترل علائمي نظير توهم و هذيان در طول دوره بيماري به طور منظم زير نظر يك متخصص قرار داشته باشد و داروهاي مورد نيازش را دريافت كند. 

در زمان‌هايي كه علائم خفته هستند، مراجعه به روانشناس براي كسب برخي مهارت‌هاي زندگي ضرورت دارد. روانشناس كمك مي‌‍كند تا با شناخت عوامل استرس زا در زندگي خود و بالا بردن مهارت مقابله با استرس بتوانيد از دوره‌هاي عود بعدي پيشگيري كرده يا آن‌ها را به تاخير بياندازيد. در نتيجه استفاده از داروها براي كنترل دوره حاد بيماري و استفاده از روان درماني براي كنترل بلند مدت علائم و به دست آوردن پيش آگهي مثبت اهميت دارند.

اين افراد بايد عوامل زمينه ساز اين اختلال را شناسايي كرده و از بروز آن جلوگيري كنند. اينكار با كمك روانشناس و خانواده فرد امكانپذير خواهد بود. همچنين اصلاح سبك زندگي و انجام تمرينات مرتبط با اين اختلال در توقف و يا كم شدن اين بيماري بسيار موثر است. 

سخن پاياني

اختلالات روان طيف گسترده اي دارند كه همه آنها به صورت دائمي نيستند. يا علائم آنها به صورت مداوم دچار تغييراتي مي‌شود. طبيعي است كه افراد نتوانند ماهيت آنها را درك كرده و براي درمان به موقع اقدام كنند. اما معمولا نشانه هاي اختلال روانپريشي كوتاه مدت، بسيار مشهود و شديد بوده و افراد مي‌توانند در مراحل اوليه اين بيماري جلوي بروز مجدد آن را بگيرند. توجه داشته باشيد كه دارودرماني بايد در كنار روش هاي روانشناختي انجام گيرند. در طول درمان افراد بايد همواره تحت نظر يك درمانگر باشند و پيشرفت خود را نشانه هاي خود را پيگيري كنند.

براي دريافت مشاوره در زمينه اختلال روان پريشي كوتاه مدت مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360  و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد. 

سوالات متداول

اختلال روان پريشي كوتاه مدت يا سايكوزگذرا يكي از انواع اختلالات طيف اسكيزوفرنيا است. در اين اختلال بيمار علائم روانپريشي نظير توهم و هذيان را در طي مدت 1 روز تا 1 ماه تجربه مي‌كند. در واقع اين اختلال به حملات سايكوتيك كوتاه مدتي گفته مي‌شود كه افراد پس از تجربه آن مجددا به سطح عملكرد قبلي خود برمي‌گردند. اين اختلال با علائم مختلفي ممكن است خود را نشان دهد، گاه اطرافيان آن را با  اشتباه گرفته و استرس‌هاي زندگي را عامل اصلي اين آشفتگي مي‌دانند. عدم توجه به درمان موجب بدتر شدن و تكرار سريع‌تر دوره‌هاي بيماري مي‌شود. براي آشنايي بيشتر با طيف اختلالات و بيماري اسكيزوفرني كليك كنيد.

منبع : روان پريشي كوتاه مدت

علائم و نشانه هاي اختلال روان پريشي كوتاه مدت

اختلال روان پريشي كوتاه مدت يا سايكوزگذرا يكي از انواع اختلالات طيف اسكيزوفرنيا است. تفاوت سايكوزگذرا با اسكيزوفرني در اين است كه مبتلايان به اين اختلال علائم روان پريشي را در طي يك دوره كوتاه مدت تجربه مي‌كنند و پس از سپري شدن آن مجددا عملكرد قبلي خود را به دست مي‌آورند. طبق تعريف آخرين ويراست راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات روان پزشكي سايكوزگذرا حداقل 1 روز و حداكثر 1 ماه طول مي‌كشد و در طي اين مدت علائم زير بروز مي‌يابند:

• هذيان ( باورهاي غلطي كه در برابر هرگونه استدلال مقاوم هستند)
• توهم ( مثلا ديدن يا شنيدن چيزهايي كه وجود خارجي ندارند)
• رفتار آشفته بارز يا كاتاتونيك
• گفتار آشفته (مثل بي ربط گويي يا حاشيه روي افراطي)

علل و عوامل خطرساز بروز اختلال روان پريشي كوتاه مدت

متخصصان در تعيين علل و عوامل خطرساز اختلال روان پريشي كوتاه مدت بيش از هرچيز بر عوامل مزاجي يا همان شخصيتي تاكيد مي‌كنند. آن ها بر اين باورند كه اختلالات و صفات شخصيتي موجود از قبل نظير اختلال شخصيت مرزي، اختلال شخصيت اسكيزوتايپي و برخورداري از ويژگي‌هايي نظير كژتنظيمي ادراكي و هيجان پذيري منفي احتمال بروز اختلال روان پريشي گذرا را در افراد افزايش مي‌دهند. اگر اين ويژگي‌ها در تعامل با عوامل محيطي خطرساز نظير استرس‌هاي شديد قرار بگيرند، ريسك دچار شدن به اختلال سايكوزگذرا بيش از پيش افزايش مي‌يابد. براي آشنايي با ساير انواع اسكيزوفرني كليك كنيد.

مشكلاتي كه در طي روان پريشي گذرا بروز مي يابند

در طي يك دوره سايكوزگذرا بيماران اغلب دست خوش آشوب هيجاني و سردرگمي گسترده‌اي مي‌شوند. همچنين در اين بازه زماني تغييرات سريع از يك حالت عاطفي به يك حالت ديگر بسيار شايع است. گرچه همانطور كه از نام اختلال پيداست دوره بيماري كوتاه است، اما در همين بازه زماني كم نيز گاهي افت عملكردي شديد اتفاق مي‌افتد.

از همين رو در بسياري از موارد نظارت براي اطمينان از برآورده شدن نيازهاي بهداشتي و تغذيه‌اي و محافظت از بيمار ضرورت مي‌يابد. نكته قابل توجه اينجاست كه احتمال خودكشي به خصوص در دوره حاد بيماري بيشتر از حد معمول است و در نتيجه ممكن است براي مراقبت بيشتر نياز به بستري وجود داشته باشد.

نحوه بروز و سير اختلال روان پريشي كوتاه مدت

اختلال سايكوزگذرا ممكن است در نوجواني و اوايل بزرگسالي بيشتر بروز يابد. با اين حال احتمال دچار شدن به آن در تمامي سنين وجود دارد. به طور كل ميانگين ابتلا به اختلال روان پريشي كوتاه مدت اواسط دهه چهارم عمر است. همچنين زماني اين اختلال مطرح است كه علائم سايكوزگذرا بايد حداكثر ظرف مدت 1 ماه برطرف شده و فرد به سطح قبلي عملكرد خود بازگردد.

درمان اختلال روان پريشي كوتاه مدت

براي درمان اختلال روان پريشي گذرا بيش از هرچيز دريافت داروهاي آنتي سايكوتيك ضرورت دارد. بيمار بايد براي كنترل علائمي نظير توهم و هذيان در طول دوره بيماري به طور منظم زير نظر يك متخصص قرار داشته باشد و داروهاي مورد نيازش را دريافت كند. براي آشنايي با درمان اسكيزوفرني كليك كنيد.

در زمان‌هايي كه علائم خفته هستند، مراجعه به روانشناس براي كسب برخي مهارت‌هاي زندگي ضرورت دارد. روانشناس كمك مي‌‍كند تا با شناخت عوامل استرس زا در زندگي خود و بالا بردن مهارت مقابله با استرس بتوانيد از دوره‌هاي عود بعدي پيشگيري كرده يا آن‌ها را به تاخير بياندازيد. در نتيجه استفاده از داروها براي كنترل دوره حاد بيماري و استفاده از روان درماني براي كنترل بلند مدت علائم و به دست آوردن پيش آگهي مثبت اهميت دارند.

براي دريافت مشاوره در زمينه اختلالات رواني مي‌توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02166419012 تماس بگيريد.

سوالات متداول

آيا بين زنان و مردان از نظر ابتلا به اختلال روان پريشي كوتاه مدت تفاوتي وجود دارد؟

بله، طبق مطالعات همه گيرشناسي ميزان شيوع اختلال سايكوزگذرا در خانم ها دو برابر بيشتر از مردان است.

آيا تجربه سايكوزگذرا در بلندمدت نيز به عملكرد فرد آسيب مي رساند؟

خير سايكوزگذرا تنها در همان دوره بيماري منجر به افت عملكرد مي‌شود اما پس از اتمام آن بيمار مجددا به عملكرد سابق خود برمي‌گردد و پيش آگهي مناسبي را نشان مي‌دهد.

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354 استان تهران :9092301539

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

 شماره تماس با موبايل : 66419012-021

منبع : روان پريشي كوتاه مدت